Zicht op Recht: Een erfenis

Is een van jouw dierbaren overleden, maar weet je niet of er schulden uit de erfenis zijn? Dan moet je oppassen dat je bij het opruimen van de woning niet meteen spullen weggooit, verkoopt of meeneemt. Voordat je het weet gedraag je je als ‘erfgenaam’ en zit je aan de erfenis vast. Als er dan schulden zijn, moet je deze van jouw eigen geld betalen. Denk bijvoorbeeld aan een doorlopend krediet of hypotheek.

Hier is per 1 september van dit jaar wat verandering in gekomen. Ik zet het voor u even op een rij.

Erfgenaam
Een erfgenaam volgt de overledene (ook wel erflater genoemd) op. Jouw dierbare kan naar de notaris zijn geweest en een ‘testament’ hebben gemaakt waarin staat wie erfgenaam is en wat er moet gebeuren met zijn of haar erfenis. Het testament geeft aan wie de erfgenamen zijn. Als de overledene geen testament heeft gemaakt, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat is altijd familie: van echtgenoten en kinderen tot aan verre familieleden.

Accepteer je de erfenis en zo ja, hoe?
Iedere erfgenaam neemt een eigen beslissing of hij/ zij de erfenis wil aanvaarden. Er zijn twee vormen van aanvaarding:

1. Erfenissen Zuiver aanvaarden;
2. Erfenissen Beneficiair aanvaarden.

Zuiver aanvaarden wil zeggen dat je, samen met eventuele andere erfgenamen, alle bezittingen en schulden erft. Als de schulden hoger zijn dan de bezittingen, dan moet je de schulden van jouw eigen geld betalen.
De erfgenamen moeten samen de erfenis, dus de baten en de lasten, verdelen.

Om te voorkomen dat je schulden van jouw eigen geld moet betalen, kun je de erfenis beneficiair aanvaarden. Er moet dan eerst een boedelbeschrijving worden gemaakt. In deze boedelbeschrijving worden alle bezittingen en schulden van de overledene op een rij gezet. Daarna is duidelijk hoe de erfenis er precies uit ziet. Nadat de boedelbeschrijving is gemaakt geef je aan of je de erfenis aanvaardt of niet.

De erfgenamen moeten gezamenlijk de erfenis verdelen. Je mag dus niet in jouw eentje beslissingen nemen over de erfenis, zoals een deel van de inboedel meenemen. Een uitzondering geldt voor gewoon onderhoud en behoud van de goederen en voor handelingen die spoed hebben. Deze handelingen mogen, indien die nodig zijn, door een erfgenaam in zijn eentje worden verricht. Het is echter wel verstandig in alle gevallen overleg te plegen met de overige erfgenamen, alvorens je tot actie zou overgaat.

Pas op: per ongeluk zuiver aanvaarden
Weet je nog niet of je de erfenis zuiver of beneficiair wilt aanvaarden? Pas dan op dat je niet door jouw gedragingen de nalatenschap zuiver aanvaardt door bijvoorbeeld:

• spullen van de erflater te verkopen;
• geld op te nemen van de rekening die op naam van de erflater staat.
• Op het moment dat je door jouw gedrag een erfenis per ongeluk zuiver aanvaardt, aanvaard je de erfenis mét alle eventuele schulden.

Wijzigingen per 1 september 2016
Per 1 september 2016 zijn er drie belangrijke wijzigingen:
Vanaf 1 september leidt het alvast leeghalen van de woning niet meer tot het automatisch zuiver aanvaarden van de erfenis. Dat is pas het geval als je goederen verkoopt of op een andere manier rechten van schuldeisers beperkt.
Als plotseling een tot dusverre onbekende schuld opduikt, dan kun je de kantonrechter (dat is een rechter van de rechtbank) binnen drie maanden verzoeken om de zuivere aanvaarding te veranderen in een beneficiaire aanvaarding.

Als de erfenis al is afgehandeld en verdeeld en er toch nog alsnog een tot dusverre onbekende schuld opduikt, dan hoef je die schuld niet van jouw eigen geld te betalen. Alleen hetgeen je geërfd hebt, moet je dan terugbetalen. Ook hiervoor moet je binnen drie maanden na ontdekking van de schuld naar de kantonrechter.

Neem bij twijfel geen risico, maar vraag het een deskundige.
Olga Huisman
Meijer Advocaten en Belastingadviseurs