Ooit vlogen jullie

Xem Vermeij sprak deze tekst als Spoken Word uit bij de 4 mei herdenking bij het Roma- en Sintimonument in de Vondelstraat

Ik trek mijn schoenen uit
Omdat ik jullie plek betreed
Ik kijk naar mijn handen
Roest
Ik doe mijn ogen dicht
Voordat de stilte valt
Laat hen vliegen

Ik ga
Zij gingen
Zij gaan
Ooit waren ze vogels
Het verhaal van de vleugels van de roma en sinti
Het volk op zoek naar warmte
Met heel hun leven op een kar
Zullen ze rondtrekken
In de hoop voor veiligheid
Deze kuif karen die hen naar rust zullen rijden
Een reis zonder startpunt
Een reis met een nooit gevonden eindpunt
Het volk van de zoektocht
Die tot haar eigen putting leed

Ooit vlogen jullie
Tussen grenzen en beperken
Van woonplaats naar woonplaats
Ooit vlogen jullie
Tot vleugels afgesneden

Geen plek om tot rust te komen
Geen plek om thuis te noemen
Telkens het uitschot tot uitgestoten
Dan maar weer de wegen opgedoken
Zelfde kar, zelfde weg, zelfde vleugels
Dan maar weer de vleugels spreiden
De eeuwige vluchtroute was hun tocht
Tochten tot aan de uithoeken
Tot de beperkte grenzen van europa
Tussen deze grenzen zijn zij heen weer gestuurd
Tot de reis heen en weer een leven lang kosten
Ze zochten naar veiligheid, een plek om hun dagen uit te leven

Ooit vlogen jullie
Tussen grenzen en beperken
Van woonplaats naar woonplaats
Ooit vlogen jullie
Tot vleugels afgesneden

In de 2e wereldoorlog is er maar weinig van die vleugels overgebleven
Vreden werd oorlog
Vrienden werden vijanden
Verschillen werden angsten
Kuif karen werden wagons
Woonwagens werden Kampen
Witte wolken Werden gas
Families werden slachtoffers/
Omdat we weg keken
Onze Ogen sloten

Ooit vlogen jullie
Tussen grenzen en beperken
Van woonplaats naar woonplaats
Ooit vlogen jullie
Tot vleugels afgesneden

Het Roest
Roest op de handen van europa dat er nooit meer vanaf gaat
De wrijvende realiteit Ligt
Tussen onze verroest handen
De vlek die niet meer los laat
Vastgebeten in onze huid
Vast In ons verleden
Europa heeft afgeleverd aan tirannie
Al deze mensen die hebben geleden
Laat ons spreken
Laat ons de lessen delen
In de hoop dat de wonden onder jullie littekens van roma en sinti
Op een dag nog mogen helen

Want ooit vlogen ze
Tot vleugels afgesneden

Ik zou willen zeggen dat het beter gaat maar de stappen zijn klein gebleven
Ik zie ons onze maatschappij verdelen
We bewegen verder uit elkaar dan ooit tevoren
En de armste
De verste van elkaar gelegen
Die…. die, treffen het het meeste
Terwijl wij niet veel verschille
We dromen van een dak boven ons hoofd
En nooit meer in te hoeven storten
Rust veiligheid

Maar voor het volk van de grootste minderheid
Is zelfs vandaag geen ruimte voor te vinden
Je krijgt pas de luxe om te vechten als er Financiële ruimte is
En als niemand die maakt
En de druk van armoede is te zwaar
Blijft de grond voor verbetering schaars

Vertel het verhaal van mond tot mond
Omdat dat is hoe de roma en sinti het hadden gedaan
Deze woorden zijn te sterk om op papier te blijven
Laten wij blijven spreken

Want door alle ellende heen
Zijn zij een volk
Een naam
Een vlag
Een taal
Nooit een land gekregen,
Alleen de sloppenwijken van menig stad
De continu achterstand
Neem deze woorden als mijn bloemenkrans
Die ik vandaag voor jullie neerleg
En altijd zal onthouden

Laat deze worden jullie herdenking sieren

Ik hoop dat we denken aan
De Roma
Ik hoop dat we denken aan
De Sinti

Dus spreidt vleugels
Laat ons leiden
Laat ons bevrijden
En na herdenken
Voor uit kijken